Söyleşi Çeviri 66 TERMODİNAMİK • AĞUSTOS 2022 bu değer standart sistem bileşenlerinin 175 psi’lık anma basınçlarının oldukça üstünde olacaktır. Yukarıda da değinildiği gibi, pompada yapılan haftalık rutin testlerde olduğu gibi, sıfır akış şartlarının oluşumu rutin bazda gerçekleşecek şekilde beklenmelidir. Her ne kadar en ekstrem durumu temsil ediyor olsa da, pompanın çalışma eğirisi üzerinde sistem bileşenlerinin anma basınçlarından daha fazla basınç ürettiği tek durum sıfır akış şartları değildir. Sistem basıncının belirli bir limitin üstünde olduğu eğri üzerindeki herhangi bir nokta mevzu bahistir. Bir sprinkler sistemi ilk çalıştığında, hidrolik talep hemen ve eşzamanlı olarak istenmez. Sonuç olarak, bu daha düşük akış şartları sebebiye, hesaplanan sistem talep basıncından çok daha yüksek basınç değerleri ile karşılaşılır. Bir depoda bulunan ve 12 sprinklerli; akış ve basınç taleplerini 98 psi’da 2.160 gpm olarak hesaplanmış olan, “Erken Bastırma Hızlı Tepki” (Early Suppression Fast Response – ESFR) sistemini ele alalım. Sistem ilk çalışmaya başladığında, 12 sprinkler aynı anda değil, genellikle bir veya iki sprinkler aktive olarak sistemin ilk akış talebinin oldukça düşmesine sebep olurlar. Pompanın izin verilen çalışma aralığı sebebiyle, bu düşük sistem akış taleplerinde basınç değerleri 98 psi’dan çok daha yüksek değerlere çıkacaktır. Sistemin ilk çalışmaya başlama anlarında üretilen basınç değerleri, sıfır akış şartlarındaki değerlerden daha az olurken; özellikle yüksek oranda dalgalanan su kaynağı basınçlarında oluşan toplam basınçlar dikkate değer ölçüde yüksek olacaktır ve üzerine düşünülmesi gerekmektedir. Yüksek pompa basınçlarının adreslenmesi, suyun nispeten daha sabit ve dalgalanma göstermeyen basınçlı kaynaklardan (örneğin bir vakum tankından) beslendiği durumlarda daha kolay hale gelmektedir. Bu tip bir su kaynağı için, pompa emiş flanşındaki maksimum basınç, tankın içinde suyun en yüksek seviyede olduğunda meydana gelecektir. Tank içerisindeki suyun yükseklik seviyesi ve pompaya bağlanan boru düzeni gibi temel bilgiler ile pompa emiş flanşındaki maksimum emiş basıncı kolaylıkla belirlenebilir. Yangın Pompası Su Kaynağı Belediyelerin su kaynakları ve oldukça büyük şebeke ağları, kendi içlerindeki ve şebeke ağından gelen akışlara nazaran geniş basınç dalgalanmaları yaşayabilirler. Bu dalgalanmaların, mevsimsel şartlara veya şebekede konumlanmış yangın koruma sistemleri gibi birçok sebebi olabilir Geleneksel yangın koruma uygulaması en az debiyi ve basıncı sağlayan bir su kaynağı verisi kullanmaktır. Bu da su kaynağı beklenen en düşük seviyede iken yangın koruma sisteminin gerekli boşaltmayı sağladığını güvence altına almak için konservatif bir değerlendirme sağlar. Fakat su kaynağının yüksek olduğu noktalar da göz ardı edilmemelidir. Su kaynağının ana boruları ve borulama ağı, basınç dalgalanmalarının potansiyel aralıklarını tespit etmek için kapsamlı bir şekilde değerlendirilmelidir. Beklenen en yüksek basınçlar yangın pompasının tasarımında ve konumlandırılması sırasında hesaba katılmalıdır. Pompa çalıştırıldığında, Şekil 3’te görüldüğü üzere kaynaktan gelen su akışının basıncını yükseltmektedir. Su kaynağından gelen basınç ne kadar yüksekse, ortaya çıkan toplam basınç da o kadar yüksek olacaktır. NFPA 20’nin, net pompa sıfır akış basıncı ile su kaynağının maksimum statik emme basıncı toplamına yükseklik etkisi de katıldığında ulaşılan değerin, sistem bileşenlerinin basınç değerlerini geçmemesi gerektiği kuralını hatırlayalım. Pompa performans eğrisinin diğer ucu da bir sorun sebebi olabilir. Sabit hızlı bir pompa, aşırı yük noktasına çok yakın bir yerde çalışırsa, su besleme kaynağına bağlı olarak olumsuz emme şartları ortaya çıkabilir. Bazı su tedarikçileri, emme basınçlarını 20 psi gibi belli bir değer ile sınırlandırırlar. Ana su borusu hatlarında yer altı suyu veya geri akış kirlenmelerini hatta ekstrem durumlarda ana hattın çöküşü gibi istenmeyen durumlara sebebiyet verebilecek düşük basınçları minimize etmek için, genellikle bir sınır değer ayarlanır. Bu sebepten, yangın koruma sistem talebi, aşırı yük noktasına yaklaşan akış değerleri isterse, yangın pompası emme basıncının ve su kaynağı ana hattındaki basıncın 20 psi veya başka bir eşik değerinin altına düşmesine neden olabilir. Bu durumun da sistem tasarımcısı tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir. Şekil 3: Elektrik motoru tahrikli yangın popmpası kurulumu
RkJQdWJsaXNoZXIy OTEzMQ==